การพัฒนาหลักสูตร

กิจกรรมท้ายบท
1.สืบค้นจากหนังสือหรือในระบบเครือข่ายอินเตอร์เน็ต เรื่อง ประเภทของหลักสูตร การออกแบบหลักสูตร

   ตอบ

หลักสูตรบูรณาการ

       เป็นหลักสูตรที่พัฒนามาจากหลักสูตรกว้างโดยนำเอาเนื้อหาของวิชาต่างๆ มาหลอมรวม ทำให้ความเป็นเอกลักษณ์ของแต่ละวิชาหมดไป

หลักสูตรประสบการณ์

       เริ่มต้นหลักสูตรนี้มีชื่อว่าหลักสูตรกิจกรรม และเปลี่ยนเป็นหลักสูตรประสบการณ์ในปัจจุบัน  เกิดขึ้นเพื่อแก้ปัญหาที่ว่าหลักสูตรเดิมที่ใช้อยู่ ไม่ว่าจะเป็นหลักสูตรรายวิชาหรือหลักสูตรกว้าง ล้วนไม่ส่งเสริมให้ผู้เรียนสนใจและกระตือรือร้นในการเรียนเท่าที่ควร

หลักสูตรรายวิชา

       เป็นหลักสูตรที่ใช้กันมาตั้งแต่ดั้งเดิม โดยโครงสร้างเนื้อหาวิชาในหลักสูตร จะถูกแยกออกจากกันเป็นรายวิชาโดยไม่จำเป็นต้องมีส่วนเกี่ยวข้องกัน ไม่ว่าในด้านเนื้อหาหรือการสอน หลักสูตรของไทยเราที่ยังเป็นหลักสูตรรายวิชา ได้แก่ หลักสูตรมัธยมและอุดมศึกษา

หลักสูตรแกน

       เป็นหลักสูตรที่พยายามจะปลีกตัวออกจากการเรียนที่ต้องแบ่งแยกวิชาออกเป็นรายวิชาย่อยๆ และเพื่อที่จะดึงเอาความต้องการ และปัญหาของสังคมมาเป็นศูนย์กลางของหลักสูตร

หลักสูตรแฝง

       เป็นหลักสูตรที่ไม่ได้กำหนดแผนการเรียนรู้เอาไว้ล่วงหน้า และเป็นประสบการณ์การเรียนรู้ที่โรงเรียนไม่ได้ตั้งใจจะจัดให้

หลักสูตรสัมพันธ์วิชา

       เป็นหลักสูตรรายวิชาที่ได้รับการปรับปรุงเพื่อแก้ไขข้อบกพร่องต่างๆ การแก้ไขข้อบกพร่องทำโดยการนำเอาเทคนิค การสอนใหม่ๆมาใช้ เช่นให้ผู้เรียนร่วมในการวางแผนการเรียน และให้ผู้เรียน ทำกิจกรรมต่างๆ นอกเหนือจากการท่องจำ เพื่อให้ผู้เรียน รู้เนื้อห้าที่ต้องการ

หลักสูตรเกลียวสว่าน

       เป็นการจัดเนื้อหา หรือหัวข้อเนื้อหาเดียวกันในทุกระดับชั้น แต่มีความยากง่ายและความลึกซึ้งแตกต่างกัน กล่าวคือ ในชั้นต้นๆจะสอนในเรื่องง่ายๆและค่อยเพิ่มความยาก และความลึกลงไปตามระดับชั้นที่สูงขึ้นไป

หลักสูตรสูญ

       เป็นชื่อประเภทของหลักสูตรที่ไม่แพร่หลายและไม่เป็นที่รู้จักกันมากนัก โดยไอส์เนอร์ เขาได้อธิบายถึงความเชื่อของเขาในเรื่องนี้ว่า เป็นหลักสูตรที่ไม่ได้มีปรากฏอยู่ให้เห็นในแผนการเรียนรู้ และเป็นสิ่งที่ในโรงเรียนไม่ได้สอน

2.การศึกษาทำความเข้าใจเพิ่มเติมจาก สุเทพ อ่วมเจริญ การพัฒนาหลักสูตร : ทฤษฎีและการปฏิบัติ การพัฒนาหลักสูตร: การออกแบบหลักสูตร

   ตอบ การออกแบบหลักสูตรตรงกับแนวคิดจากคำถามข้อที่ 2 ของไทเลอร์คือการเลือกประสบการณ์การเรียนรู้อย่างไรที่ช่วยให้ผู้เรียนบรรลุวัตถุประสงค์การเรียนรู้ (Tyler , 1949 : 63  อ้างถึงในสุเทพอ่วมเจริญ 2557 : 56)  ผู้จัดทำได้ทำการศึกษาออร์นสไตน์และฮันกิน(Ornstein and Hunkins , 1998 : 264 อ้างถึงในสุเทพ อ่วมเจริญ 2557 : 58 - 59) โดยเน้นการออกแบบหลักสูตรที่เน้นเนื้อหาวิชา(Subject – center Design)โดยอาศัยปรัชญาการศึกษาที่สำคัญคือ สารัตถะนิยม    (Essentialism)  และนิรันตรนิยม (Perennialism)  ได้แก่หลักสูตรแบบรายวิชา(subject design) หลักสูตรแบบสาขาวิชา(discipline  design) หลักสูตรหมวดวิชา (broad  fields design)  หลักสูตรสัมพันธ์วิชา   (correlation design) หลักสูตรเน้นกระบวนการ(process design)  ผู้จัดทำเน้นศึกษาในหลักสูตรแบบรายวิชา  (subject design)     

  นอกจากนี้ทำการศึกษาหลักการออกแบบหลักสูตรมหาวิทยาลัยกริฟฟิธ ที่ได้เสนอหลักการที่ส่งเสริมความเป็นเลิศในการเรียนการสอนไว้ว่า สถาบันการศึกษาจะจัดสิ่งแวดล้อมการเรียนรู้สัมพันธ์กับกิจกรรมการสอนจะสะท้อนผลการเรียนรู้ในทางบวกอันเป็นผลต่อทักษะ ความรู้ เจตคติ และพฤติกรรมของผู้เรียนโดยมีหลักการ (Principles) ต่อไปนี้

   1.สร้างสรรค์ประสบการณ์ทางการเรียนรู้ที่ผู้เรียนมีส่วนร่วม  มีแรงจูงใจและมีแรงกระตุ้นปัญญา

   2.ส่งเสริมสนับสนุนให้รู้จักการสืบเสาะค้นหาและตั้งคำถามอย่างมีวิจารณญาณและส่งเสริมการสรรค์สร้างอย่างมีความคิดสร้างสรรค์โดยมีพื้นฐานอยู่บนผลการวิจัยที่เป็นปัจจุบัน

   3.เน้นความสำคัญ  ความเกี่ยวโยงและการบูรณาการทฤษฎีและองค์ความรู้ด้วยการปฏิบัติอย่างเป็นมืออาชีพเพื่อพัฒนาให้กับการแก้ปัญหาที่นำไปใช้จริง

   4.ให้ประสบการณ์การเรียนรู้ที่พัฒนาความสามารถระหว่างวัฒนธรรมที่ผู้เรียนมีความแตกต่างกันทั้งด้านสังคมและการตอบสนองทางจริยธรรมของสังคมโลก

    5.คุณค่าและความทรงจำของแต่ละบุคคลและวัฒนธรรมที่หลากหลาย  นำมาเป็นมาตรการในบริบทของการสนับสนุนและเกี่ยวข้องกับผู้เรียน

    6.การเพิ่มการมีส่วนร่วมในการเรียนรู้ของผู้เรียนมีผลต่อประสิทธิผลของหลักสูตร  การสอนและกลยุทธของการประเมิน

    7.การปรับปรุงการสอนอย่างต่อเนื่องเป็นการพัฒนาวิชาชีพ

   รวมทั้งศึกษาการออกแบบหลักสูตรรายวิชา เวสมินส์เตอร์ เอ็กเชงจ์ มหาวิทยาลัยเวสมินต์เตอร์  ให้ข้อเสนอแนะในการออกแบบหลักสูตรรายวิชา(Course design) โดยตอบคำถามดังต่อไปนี้

1.  ผู้ออกแบบคาดหวังว่าอะไรที่ช่วยให้หลักสูตรนี้ประสบความสำเร็จ

2.  สถาบันการศึกษาหรือสิ่งแวดล้อมภายนอกอะไรบ้างที่มีอิทธิพลต่อหลักสูตรรายวิชา

3.  การประกันคุณภาพมีความสัมพันธ์กับหลักสูตรอย่างไร

4.  อะไรเป็นแบบจำลองที่ตรงกับความประสงค์ในการออกแบบหลักสูตร

5.  อะไรเป็นจุดหมายและผลการเรียนรู้ของหลักสูตร

6.  การประเมินผลการเรียนรู้ที่คาดหวังอย่างไร

7.  อะไรเป็นกลยุทธในการเรียนรู้  การสอนและการประเมิน

8.  จะต้องปรับพื้นฐานความรู้ก่อนที่จะเรียนรายวิชาหรือไม่

9.  จะส่งเสริมการเรียนรู้ของผู้เรียนอย่างไร การวางแผนพัฒนาผู้เรียนในการเรียนรู้ตามหลักสูตรอย่างไร

10.  หลักสูตรจะพัฒนาผู้เรียนที่มีความหลากหลายหรือไม่